Fiesta de Carxofa (alcachofa) - of feest van de Artisjok

Amper twee dagen na de grote patroonsfeesten van Benidorm in november, volgt dit vreemde - kleine - evenement. Wat houdt het eigenlijk allemaal in? Dat vindt u in dit artikel.

Na de patroonsfeesten en aansluitend de "Fancy Dress Party" op donderdag, trekken de meeste toeristen naar huis. De weken na de patroonsfeesten staan bekend als nogal 'saaie' dagen, waarom sommige bars sluiten voor nodige verbouwingen, of jaarlijks verlof nemen. Maar wie na de feesten nog enkele dagen in de badstad verblijft, moet beslist eens naar de oude stad wandelen! Het kleine, maar zeer traditionele artisjokkenfeest houdt er kleine evenementen van vrijdagavond tot zondagavond (steeds het weekend volgend op de patroonsfeesten).

Het artisjokkenfeest is volgens bepaalde bronnen het oudste feest van Benidorm. De plaats waar het feest doorgaat (Plaza de la Constitución) verraadt waar het feest naar verwijst. Daar was in Benidorm's bescheidener tijden de markt met groenten. En op de bescheiden huerta's in Benidorm was de artisjok de meest geteelde groente. Door de burgeroorlog en de dictatuur van Franco werd het feest vergeten, tot het in 1978 spontaan terug werd gevierd.

Het artisjokkenfeest heeft geen duidelijke agenda. Er zijn vaste activiteiten (die ik hieronder beschrijf), spontane optreden of fanfare-optochten, en activiteiten die maar één jaar doorgaan... Buiten de processies en de bloemenoffers gaan alle activiteiten door op het Plaza de la Constitución. Dit is het kleine pleintje aan het einde (of begin) van het Tapas-straatje. Je kan er gemakkelijk geraken door de Calle de los Almendros (de mooie straat in de oude stad met de terrasjes en cocktailbars) te volgen tot aan het kruispunt waar de weg naar boven helt (naar het kerkje) en daar rechtsaf te slaan.
Op vrijdag om 22u is er een degustatie van de "bollos" in de zijstraat "La costera del barco" in restaurant "La Rana". Die bollos zijn een delicatesse van Benidorm met als hoofdbestanddeel vis en maismeel. Vaak is er een muziekoptreden op het podium (Plaza de la Constitución - Plaça de la Constitucio)

Op zaterdag wordt om 10u in de ochtend de kartonnen artisjok plechtig opgehangen. Deze blijft daar hangen tot zondagavond. Vanaf 13u volgt dan een uitdeling van gratis gegrilde sardientjes met een glaasje lokale wijn. Nadien trekt een fanfareband door de oude stad. 's Avonds (22u) kan het zijn dat er een optreden volgt op het podium.
Op zondag is er een processie en worden er bloemen geofferd, beginnende om 12.45u vanaf hetzelfde pleintje. Rond de namiddag 14u volgt er dan weer een traktatie van een verse sardine op een stuk brood en een glaasje wijn. Tegen de avond, 20u ongeveer, beginnen er vaak wat muziekoptredens. Tussen 22u en 23u volgt de slotactiviteit, namelijk het in brand steken van de Carxofa (Créma de Carxofa). Men steekt de slingers met buskruit aan en met een hels kabaal brandt het papieren ding op. Eens het op de grond valt, dansen de deelnemers rond het smeulend vuur onder begeleiding van traditionele muziek. Zeer leuk om te zien!

U leest het al een beetje tussen de lijnen; neem de uren en activiteiten die ik hierboven aangeef niet als leidraad. Het is een zeer klein en "spontaan" feest waarbij ze vooral doen waar ze zin in hebben.
Om het niet te missen vraag je best aan iemand van het feestcomité (ze dragen kleding met "Carxofa" op en een traditionele sjaal) wanneer ze het zullen aansteken. Ik herinner me een jaar dat ze het ding pas na 23.30u aanstaken, maar ik heb ook al geweten dat ze het om 22.15u al hadden aangestoken.

Het artisjokfeest is een leuk "extraatje" tijdens uw wandeling doorheen de oude stad, maar niet meer dan dat. Vooral het proeven van die verse sardine (let op, het is een sardien met kop en staart aan) en lokale wijn is aan te raden; het is maar enkele seconden aanschuiven voor het lekkers en er is vaak een fanfare of een muziekoptreden. Ook de laatste avond is echt de moeite waard om naar de créma te gaan zien. U hoeft u ginds ook niet te vervelen: u kan in één van de vele bars en tapas-restaurants rondom het plein gaan zitten.

Het artisjokfestival is niets om specifiek voor naar Benidorm af te reizen, maar wel een interessant folkloristisch feestje en voor vakantiegangers een reden om naar de oude stad te wandelen om de sfeer -en de sardienen- te proeven.

Lees ook: Benidorm Fiestas

Lees ook: Programma Patroonsfeesten Benidorm

Lees ook: Hogueras de San Juan in Benidorm

Lees ook: Bezoek aan Benidorm tijdens de Fallas in 2019

Lees ook: Eten en drinken

Fooien geven in Spanje - Hoe zit dat nu?

We gaan nog eens een heikel thema aansnijden. Fooien geven in Spanje. Sommige mensen gooien met hun geld, anderen weigeren zelfs hun kleinste muntjes af te geven. Beiden vinden dat de andere verkeerd is. Maar hoe zit dit nu eigenlijk?

Ik kan gerust van mezelf zeggen dat ik de wereld al goed heb rondgereisd. Buiten mijn reizen naar Benidorm, zoek ik vaak vreemde oorden op. En als ik dat doe, zoek ik altijd naar de etiquette rond fooien geven. Ik heb ook uitvoerig naslagwerk gelezen in verband met het geven van fooien. Wat blijkt? In het overgrote merendeel van de landen bestond er geen fooiencultuur TOT de reizigers begonnen te komen en de "Amerikaanse" cultuur begon te domineren. In de VS is fooien geven gemeengoed, de lonen hangen er af van de fooien en dus heel belangrijk voor de werknemer. Ook heel stresserend, want hun lonen zijn afhankelijk van de "goodwill" van de klant. Het is in de VS dan ook een zware strijd voor zij die in de horeca werken. Het grootste probleem hiervan is dat die Noord-Amerikanen hun cultuur meenemen op reis. Zo zat ik in Mexico in een peperduur all-inclusive hotel. Elke Amerikaan gaf geld over de toonbank telkens ze iets namen bij de bar. Vaak absurde bedragen (5 dollar briefjes waren de norm) voor iets dat eigenlijk inclusief de -zeer hoge- kamerprijs zat. Ik gaf slechts sporadisch een fooi en werd daar vies om bekeken... Ik haal dit voorbeeld maar aan om te tonen dat fooien geven een economie verstoord. Waar de hotelmedewerkers vroeger een vast loon kregen; werd de nieuwe generatie hun loon systematisch naar beneden gehaald, omdat ze afhankelijk worden van fooien. Zonder het goed en wel te beseffen creëren de Amerikanen op die manier in heel de wereld hetzelfde -perverse- systeem als dat ze in eigen land hebben.

Dat feit is zowat de reden dat ik kritisch sta tegenover het geven van fooien. In Spanje krijgt iedere werkgever in normale omstandigheden een vast loon. Waar zien we dat de normen aan het vervagen zijn? Waar zien we dat werknemers nu vooral zwart werk moeten leveren aan belachelijke uurtarieven? Net in toeristische plekken, in de horeca... Net op die plekken waar vaak fooien worden gegeven...

Komt daar nog bij dat onderzoek uitwijst dat fooien discriminatie in de hand werken. Een mooie, jonge dame verdient op die manier veel meer dan een oudere dame. Een autochtoon vaak veel meer dan een allochtoon...

Dat terzijde, een fooi geven is ook geen misdaad. Als je tevreden bent van de service mag je gerust uw wisselgeld laten liggen of een extratje neerleggen. Een fooi zou een beloning moeten zijn, en geen gewoonte. Dit is een gouden stelregel die ik althans in mijn achterhoofd hou.

Bars.

Aan de toog in een tapabar geef ik meestal geen fooi. Als je iets extra krijgt, of je krijgt een gedegen uitleg bij een tapa, dan kan een fooi op zijn plaats zijn. Maar ook Spanjaarden zullen haast nooit fooi geven in een kleine kroeg/tapasbar.
Ook in discotheken en showbars waar je uw drinken zelf gaat halen, geef ik geen fooi.
Ik durf wel een fooi te geven op plekken waar ik aan een tafeltje zit en er is tafelbediening. Maar ook niet altijd. In de Showbars in Benidorm is de bediening vaak irritant (nemen een glas weg met 1/4 nog bier in. Of komen elk kwartier vragen of je nog iets moet hebben). In dat geval geef ik ook nooit fooi.

Ik geef wel fooi in kleine bars met vriendelijke tafelbediening, meestal in de vorm van een afronding van het bedrag. Normaal geef ik nooit meer dan 10%, ik denk dat (afhankelijk van de totaalprijs) een fooi van 5% al meer dan voldoende is.

Restaurants

In restaurants is het geven van een fooi iets algemener. Toch moet je hier ook niet overdrijven, en nogmaals, enkel als je echt tevreden bent. Een fooi gaat van 5 tot 10%, afhankelijk van het bedrag dat je moet betalen. Er is ook het verschil in restaurant: Een klein volksrestaurant waar je een menu del día eet, daar mag je gerust uw wisselgeld in uw zak steken of de rekening afronden na de komma. Een chique restaurant waar je de ganse avond hebt zitten dineren, daar is een fooi al wat algemener aanvaard.

Hotels

Nog een vervelende kwestie is het geven van fooi aan poetsvrouwen. Ik heb in Benidorm al poetsvrouwen gekend die de fooi (die ik op het kussen op het bed had gelegd) gewoon op het nachtkastje legden zonder het aan te nemen. Ik ben ook niet té royaal. Nogmaals, deze dames krijgen ook hun vast loon. Fooien geven is dan wel een leuk extraatje, maar kan op lange termijn schadelijk zijn voor de zekerheid die hun werkgever biedt. Is de kamerservice heel goed, mag je gerust iets kleins aanbieden, maar dat hoeft zeker niet elke dag, en zeker geen grote bedragen.

Ook in all-inclusive bars in hotels is het niet nodig fooi te geven. Als er een zeer vriendelijke man achter de bar staat, of de scheut sterke drank is wat groter dan gewoonlijk, mag je gerust iets kleins geven. In vele hotels staat er een "fooienpot" waar je uw EURO in kan werpen en die wordt dan gedeeld over alle medewerkers. Deze pot is eerlijker: ook achter de schermen werken mensen! Ik leg meestal tegen het einde van mijn vakantie wat in de fooienpot in het restaurant en in de bar.

Taxi's

Het is zeker niet de gewoonte, maar bij een taxi-rit rond ik meestal het bedrag af. Dit doe je uiteraard niet als de chauffeur nors is of bewust (dit gebeurt naar het schijnt wel eens) een blokje om rijdt. Als u met veel koffers reist en de chauffeur hijst de koffers in -en uit de kofferbak, dan is het niet meer dan normaal om ook een kleine fooi te geven.

Vervoer

De bus van -en naar de luchthaven is nog zo'n vervelende. Ook hier is er helemaal geen "morele" verplichting om fooi te geven. Ik ben geneigd om fooi te geven, maar dit hangt af van het type chauffeur. Helpt hij bij de koffers? Is hij vriendelijk genoeg? Chauffeurs die iets teveel aanspraak maken op fooi (door de microfoon vragen of hand uitsteken bij uitstappen), daar geef ik minder of niets aan. Ook hou ik persoonlijk rekening met anderen; laatst zat ik in een busje waar niemand iets gaf, daar heb ik fooi gegeven. Een andere keer zat ik in een touringcar waar echt IEDERE inzittende minstens 1 EUR gaf, daar heb ik een keer niets gegeven.
Vooral bij hoteltransfers vind ik het moeilijk. Het is haast een gewoonte geworden om fooi te geven; terwijl net deze chauffeurs vaak een goed loon hebben en het meeste fooi krijgen van heel de sector.

Dit zijn zowat de belangrijkste plaatsen waar men fooi kan geven. Zoals gezegd; voel u niet schuldig om niets te geven. Veel Britten durven overdrijven met fooien, maar weet dat bv Spanjaarden amper fooi geven. Ik weet wel dat kleine zelfstandigen in Benidorm een fooi waarderen. Met wat kleingeld kan je hen tonen dat je hun zaak apprecieert en jij bent daarbij van die vervelende zak vol muntjes verlost. Win win situatie!

Wat is uw mening over fooien? Ik lees het graag in de reacties onderaan!

Lees ook: Eten en drinken
Lees ook: Blog / Column
Lees ook: Uitgaan in Benidorm
Lees ook: Benidorm Praktisch

Programma patroonsfeesten Benidorm (Festes Majors Patronals)

Elk jaar begin november zijn het opnieuw de patroonsfeesten. Het onderstaande programma is dan wel voor de feesten van 2019, maar dit programma is al jaren net hetzelfde, tenminste wat de belangrijkste optredens en vuurwerkshows betreft. De gemeente van Benidorm is meestal vrij laat met het uitprinten van de programma's, dus wie graag zijn vakantieperiode wil plannen, mag gerust uitgaan van dit programma.

De Patroonsfeesten zijn ALTIJD rond de 2de zondag van de maand november. Die tweede zondag van de maand is de stelregel om de data van de feesten te vinden. MAAR de feesten beginnen wel de vrijdag vóór die feesten. Hieronder vind u het volledige programma. Ik heb sommige dingen in het VET gezet. Dit zijn activiteiten die naar mijn ervaring het meest interessant zijn voor de toeristen. Dit is geenszins een objectieve maatstaf, maar het kan wel helpen om duidelijkheid te scheppen in het enorm uitgebreide programma. Naast de officiële activiteiten hier vermeld, zijn er tevens nog tientallen kleinere optredens en feestjes, die kunnen alleen ontdekt worden door rond de oude stad te wandelen. Wie schrik heeft van knalvuurwerk kan best de smalle stegen in de oude stad vermijden, aangezien er constant met knalbommen wordt gesmeten door volwassenen en kinderen.

Vrijdag

18.00 Straatverlichting wordt aangestoken in de straat Martinez Alejos, de feesten kunnen beginnen!
19.00 Opening van de kermis, deze bevindt zich op het plein achter de stierenarena. (Denk erom dat het die dag ENORM druk is!
21.00 Optocht van de Peñas (de verschillende feestcomités). De optocht gaat door de Calle Ruzafa en Martinez Alejoz. Op de kruising van die laatste straat en de Calle Gambo bevindt zich de tribune waar de burgemeester de feestcomités aanschouwt.

Zaterdag

10.00 mis in de kerk van San Jaime, ter ere van Virgen de Suffrage met gezangen.
11.45 Opening van de deuren van de kerk van San Jaime en Santa Ana met het luiden van de klokken en enkele vuurpijlen. Dit is de officiële start van de feesten.
12.15 Optocht van muziekkorpsen door de oude stad tot aan het plein voor het gemeentehuis.
13.00 Samenkomst van de fanfares aan het gemeentehuis en het inzetten van het officieel "feestlied".
17.00 Voorstelling van de historie van de bijzondere vondst van het beeld van de Virgen de Sufragio op het Poniente strand nabij de haven. (Parque de Elche).
18.30 Plechtige processie met het beeld door de oude stad tot aan het kerkje van San Jaime. Daar worden uiteindelijk de bloemen aangeboden die aan het portaal van de kerk worden opgehangen. Er volgen speeches van de uitgekozen jongedames van Benidorm. Daarna volgt een vuurwerkshow op het kasteelplein. (probleem is dat de bloemenofferande uren kan duren en men dus nooit echt de juiste timing van het vuurwerk kan weten).
22.00 Optreden aan Huerto Colon (Calle Tomas Ortuño)
23.00 Pop/DJ Concert in Calle Gambo.
23.00 Muziekconcert van lokale groepen aan het gemeentehuis.

Zondag (2de zondag van november)

11.00-14.00 kinderanimatie op het plein aan het gemeentehuis
11.30 plechtige, gezongen eucharistieviering in de kerk van San Jaime
14.00 Spectaculaire mascleta (knalvuurwerk) op Jaime I straat (Poniente strand net voorbij het Parque de Elche)
17.00 Rondtrekkend kindertheater in de oude stad (Tomas Ortuño straat en straten rondom)
19.30 Plechtige processie vanaf het kerkje door de straten van de binnenstad gevolgd door een klein vuurwerkje.
22.30 Pop concert in de Tomas Ortuño straat.
23.00 Live concert in de Calle Gambo.
23.00 Traditionele "Copletes" op het plein voor de kerk (traditioneel gezang en fluitje afgewisseld door een enkele vuurpijl.)
00.00 Pop concert op het plein voor het gemeentehuis.

Maandag

07.30 Hete chocolade voor iedereen, wordt uitgedeeld aan de Casa de Fester (Calle Biga)
11.00 - 14.00 kinderanimatie op het plein voor het gemeentehuis
11.30 plechtige mis in het kerkje San Jaime
14.00 Mascleta (knalvuurwerk) op Jaime I.
17.00 Ronddtrekkend kindertheater door de oude stad (calle Tomas Ortuño en omliggende straatjes)
19.00 Plechtige processie door de oude stad, gevolgd door een klein vuurwerkje.
23.30 Muziekoptredens aan het plein voor het gemeentehuis en aansluitend de Correfoc, beginnende op hetzelfde plein en doorheen de oude stad. De Correfoc is een vuurwerkshow waar uzelf deel van uitmaakt. Men laat vuurwerkglinsters over het publiek neerdalen. Niet geheel onschuldig want uw kleding kan brandplekken hebben, of u kan zelf brandwonden oplopen. Doe oude kledij aan (niets met plastiek!) en best kledij met een hoodie (een kap voor over het hoofd) of een dikke sjaal. Een goede bril kan handig zijn om de ogen te beschermen. Het beginuur van de Correfoc is rond 2u 's nachts (maar dit kan wel eens uitlopen tot wel 3u 's nachts). De optocht zelf duurt een halfuur tot een uur.

Dinsdag

10.30 Requiem mis in de kerk van San Jaime, vervolgens op het Plaza de la Senyoria (achter kerkje) bloemenkransen voor de overledenen op de zee.
11.00 - 14.00 kinderspelen op het plein voor het gemeentehuis.
14.00 Spectaculaire Mascleta op Jaime I
17.00 Rondtrekkend kindertheater door de oude stad (Tomas Ortuño en omliggende straten).
18.00 Kindertheater op Calle Gambo.
19.00 Humoristische optocht van de verschillende Peñas door Calle Ruzafa en Martinez Alejos (de burgemeester zit op de tribune aan de kruising met de Calle Gambo). In deze tocht mogen de peñas hun ongezouten mening geven over het stadsbestuur met korte, 5 minuten durende theaterstukjes. Ze treden ongeveer om de 100 meter een keertje op en gaan dan verder. Leuk om te zien, helemaal leuk als je Spaans kan of iets van de actualiteit in Benidorm kent!
00.00 Mascleta op de Jaime I straat.
00.30 Muziekconcert op het plein voor het gemeentehuis.

Woensdag

11.30 Festa de les Festes. Optochten door de oude stad van de verschillende peñas. Vanaf Tomas Ortuño langst Calle Ruzafa tot op het plein voor het gemeentehuis.
13.00 kindermascleta en snoepgoed op het plein voor het gemeentehuis.
18.00 Prachtige optocht van praalwagens door volgende straten; Parque de Elche, Almendros, Marte, Venus, Ruzafa en Martinez Alejos. Naderhand GROOTS vuurwerk op het Poniente strand (haven). Dit vuurwerk begint pas als de stoet is afgelopen en de afgevaardigden allen verzamelt zijn in de jachtclub. Meestal rond 21u. Het vuurwerk is niet te missen en luidt het einde in van de feesten.

Donderdag

De feesten gaan toch nog één dagje door, in de Engelse buurt! Afspraak is de Calle Gerona en omliggende straten, dresscode: U moet uzelf verkleden!!!! Doe uw beste carnavalskostuum aan, want dit is Europa's grootste verkleedfeest! Een echt programma voor deze dag is er niet. Wel wordt er rond 13u vaak paella getrakteerd op het einde van de Calle Gerona (in de buurt van Morgan's Tavern) en begint rond 14u een carnavalsstoet (niet erg groot) vanuit de Calle Lepanto, tot aan het rond punt aan Morgan's Tavern en terug via de Calle Gerona. Wie op straat blijft vieren, kan deze stoet normaal niet missen.
Na de stoet wordt gewoon verder gefeest op straat, in de cafés en aan de diverse podia.

Veel plezier gewenst!

Lees ook: Benidorm Fiestas
Lees ook: Fiesta de Carxofa (alcachofa) - of feest van de artisjok
Lees ook: Verslag Patroonsfeesten 2015
Lees ook: Verslag patroonsfeesten 2018
Lees ook: Excursies / Ervaringen